50 chorób Tai Chi i sposoby ich leczenia – part I

Daaaawno temu coś takiego znalazłem. Tak dawno, że nawet już nie pamiętam źródła. Podobało mi się. Ujęło mnie już w pierwszym zdaniu. Tym o poszukiwaniu leku w korzeniach. Nie chodzi tylko o te korzenie, te energetyczne, sięgające głęboko w ziemię. One nie załatwią wszystkiego. Bardziej chodzi o to, że źródło błędu zawsze o krok wyprzedza jego efekty. Ostatecznie, jeśli na pasach przejedzie nas samochód, to niekoniecznie wina leży w pasach, a może w nieoglądaniu się na światła?

Nie wszystkie te porady rozumiem, ale rozumiem więcej niż te kilka lat temu. Mam nadzieję, że za następne kilka lat zrozumiem następne. To niezły tekst, taki który można czytać wiele razy, nawet z długimi przerwami. I zawsze coś ciekawego, nowego się znajdzie. Miejcie tylko litość dla moich translatorskich zdolności.

Podoba mi się ten „orientalizm” opisów, te porównania i analogie. Nawet jeśli można byłoby napisać to wprost, to sama przyjemność rozkminiania to jest, to co lubię. Zapraszam więc do gabinetu doktora Oj Bo Li…

W traktacie „Nejcin” napisano, że „Leku na choroby należy szukać w jej korzeniach”. Przyczyny choroby wynikają z nadmiaru lub niedoboru czynników In – Yang. Kiedy pojawia się niestabilna relacja między In i Yang, zakłócona jest harmonia wewnętrznych organów. To przekłada się też na metodykę nauczania sztuk walki: Jeśli porządek w ruchu jest zatracany, In i Yang nie mogą się wzajemnie połączyć. Poniżej przedstawiamy pięćdziesiąt najczęściej spotykanych „chorób” i metod ich „leczenia”. (w części pierwszej dwadzieścia pięć, potem reszta).

• 1. Sztywność (Zdrewnienie)
  (Choroba)
  Poczucie twardości i braku miękkości, mięśnie i stawy nie mogą się rozciągnąć, duch jest uwięziony, części ciała są twarde i odrętwiałe, a ruchy nie skoordynowane. Tę przypadłość spotyka się bardzo często u początkujących.
  (Leczenie)
  Należy uzyskać kontrolę nad całym ciałem. Trzeba uwolnić ducha i doprowadzić go do wszystkich części ciała, odbudować naturalny stan ludzkiego ciała. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na uwolnienie stawów (ramieniowych i miednicowych, znanych też jako Kua) oraz dążyć do świadomego zatopienia stawów łokciowych, nadgarstkowych i kolanowych. Równocześnie należy uzyskać swobodę ruchów i nie wolno zatracać sprężystej siły Peng.
• 2. Negatywna płynność
  (Choroba)
  Nadmierna lekkość, brak zatopienia, za dużo góry, brak dołu, bardzo często popełnia się błąd unoszenie się (tzw. spławikowanie). Inna nazwa tego problemu, to „utrata korzeni”. Ta choroba bardzo często powstaje w chwili unoszenia kolana lub skoku.
  (Leczenie)
  Lekkość i pogrążenie (dwie przeciwstawne siły) muszą być obecne jednocześnie. Klasyki mówią : „Tam, gdzie góra, tam i dół”. Zawsze, kiedy jedna część ciała podnosi się do góry, inna część ciała kieruje się w dół. Od miednicy spirale skręcają się w dół (do ziemi) i w górę (do nieba). U góry występuje siła podpierająca czubek głowy, na dole mamy do czynienia z zatopieniem Qi w Dan Tien i „chwytaniem” ziemi palcami nóg. Wzajemne rozpieranie występuje bez przerw, osiem stron wzmacnia się wzajemnie. Manifestacja i akumulacja wzajemnie się przenikają. Przy manifestacji siły (Fa jin) Qi przebija cztery skończoności (dłonie i stopy), przy akumulacji siły Qi zbiera się w Dan Tien. Należy dużo ćwiczyć w niskich pozycjach dla uzyskania stabilności nóg. Daje to podobne efekty do praktyki „stania w słupie” (Zhang Zhuang).
  Kiedy wykonujemy ruch w przód lub przemieszczamy środek ciężkości, trzeba zwrócić uwagę, aby okolica pachwiny poruszała się po łuku w dół: środek ciężkości przenosi się ku dołowi, okolice pachwiny wkręcają się w ziemię. Krok za krokiem trzeba doprowadzić ruch do stanu, w którym górna część ciała rusza się jak topola pod wpływem wiatru, zaś dolna jest bardziej stateczna niż górskie szczyty. Praktykować należy głęboko i poważnie, w pełnym skupieniu. Oprócz tego, przy obrotowych ruchach dłoni, kiedy faza In przechodzi w fazę Yang i odwrotnie, obowiązkowo najpierw opuszczają się nadgarstki (osiadanie nadgarstków). Nieprawidłowe są ruchy, które także odnoszą się do choroby „pływania” stawów.
• 3. Rozrzutność
  (Choroba)
  Jest manifestacja, nie ma akumulacji. Pozycja jest zwiędła i osłabiona. Ręce i nogi otwierają się zbyt szeroko, w manifestacji rąk brak koordynacji, w działaniu ramion i Kua, łokci i kolan oraz dłoni i stóp brakuje zasady „sześciu jedności” (lu che). Okolice piersi i pachwin otwierają się zbyt szeroko. Jeśli w pozycji „prosty bicz” nie ma obrotu stopy (zakrocznej), to też jest klasyfikowane jak „rozrzutność” dolnej części ciała. Niektórzy praktykujący niedbale trzymają dłonie, co również jest objawem tej samej choroby.
  (Leczenie)
  Ręce i nogi zawsze zachowują formę łuku, zachowana jest sprężysta siła Peng. Przy każdym położeniu w manifestacji zawiera się akumulacja, a w akumulacji manifestacja. Akumulacja i manifestacja wzajemnie się przenikają. Należy działać tak, aby (w rozszerzeniu istniał element zbierania) i na odwrót. Kolana i stopy zawsze pracują do wewnątrz.
• 4. Skąpstwo
  (Choroba)
  Ruchy nie powstają, nie ma doskonałości, nie ma szerokiej amplitudy. To jedna z częstych chorób występującej u początkujących.
  (Leczenie)
  Pamiętać o zasadach współdziałania akumulacji i manifestacji. W akumulacji zawiera się manifestacja (klasyki mówią, że „siła manifestacji tworzy się w akumulacji”). Trzeba pracować nad jedną z podstawowych zasad Taiji – doskonałość ruchu. Ruchy trzeba wykonywać z możliwie szeroką amplitudą.
• 5. Prostolinijność
  (Choroba)
  Ruchy wykonywane są po prostej, ginie zasada spiralnej skrętnej siły.
  (Leczenie)
  Ruchy są spiralne, „dłonie i stopy obracają się tak jak w kręgu, doskonałość nie dopuszcza prostych ruchów”, „miejsce kontaktu tworzy krąg”. Uwaga skierowana jest na rozluźnienie i zatopienie stawów całego ciała (oprócz niezbędnej siły podtrzymującej pozycję). Wszystkie części ciała powinny być zaokrąglone, a ruchy odbywają się z rotacją. Nie krąg tylko łuk, nie Yang tylko In. Wszystkie ruchy są spiralne.
• 6. Zguba
  (Choroba)
  Nie ma siły, utrata sprężystej siły Peng lub też zanikają drobne ruchy.
  (Leczenie)
  Nie tracić sprężystej siły Peng, ruchy wykonywać bez błędów. Trajektoria ruchów przejściowych powinna być przejrzysta.
• 7. Spłaszczenie
  (Choroba)
  Także zguba Peng (patrz punkt 6). Ruchy po łuku bez wypukłości nazywa się płaskimi.
  (Leczenie)
  Nie tracić Peng. Całe ciało ma być jak nadmuchana piłka; góra i dół, prawo i lewo, cztery strony i osiem kierunków – wszystkie te odczucia rozszerzają się na zewnątrz. „Jeśli zewnętrzna forma jest pełna, wewnętrzne Qi rośnie”. „Mięśnie i kości powinny być rozluźnione, skóra i włosy naenergetyzowane”. Od zewnętrznych ruchów do wewnętrznej energii w całym ciele Qi podtrzymywana przez sprężystą siłę, przemieszcza się od wewnątrz na zewnątrz.
• 8. Chciwość
  (Choroba)
  Górna część ciała pochyla się do przodu; występuje siła do przodu, a brakuje siły w tył.
  (Leczenie)
  Bezwzględnie zapamiętaj: Z lewej strony siła – z prawej strony rozluźnienie, z prawej strony siła – z lewej strony rozluźnienie. Kiedy siła kierowana jest do przodu – w rozluźnieniu, tułów jest utrzymywany pionowo. Przy ruchu do przodu obowiązkowo musi występować przeciwsiła w tył. W chwili uwalniania siły (Fa jin) trzeba zwrócić uwagę na pionową pozycję tułowia. Nie wolno pochylać się do przodu. Dłonie nie mogą przekraczać okręgu będącego przedłużeniem łuku linii pleców, nie powinny też wychodzić poza linię kolan i stóp. Górna i dolna części ciała wzajemnie się przyciągają.
• 9. Uniesienie ramion
  (Choroba) 
  Ramiona łukiem uniesione do góry. To poważna choroba.
  (Leczenie) 
  Należy stale zwracać uwagę na zatopienie ramion i osadzenie łokci. Możesz wstrząsnąć obojczykami i sprawdzić, czy nie są one uniesione do góry, tak jakbyś niósł coś w ramionach. Trzeba uważać, by przy podniesieniu rąk plecy nie unosiły się do góry. Praktykując Taiji, obowiązkowo należy zwracać uwagę na rozluźnione ułożenie dłoni, zatopienie łokci i naturalne opuszczanie ramion. Kiedy ramiona są uniesione, biodra i klatka nie mogą się otwierać i zamykać, a same biodra nie mogą się osadzać. Klasyki mówią: „Wszystko co ważne znajduje się w ruchu i zmianie klatki i bioder”.
• 10. Kołysanie ramion
  (Choroba) 
  Ramiona kołyszą się w prawo i w lewo, jak przy chodzeniu w rozkroku, również plecy przekrzywiają się w prawo albo w lewo. Z tego powodu początkujący Taiji często nie mogą wydobyć siły z ruchu bioder. Często przeradza się to w poważną chorobę, którą bardzo trudno naprawić. U ćwiczących, cierpiących na tę chorobę, to plecy prowadzą biodra, a nie biodra plecy. Ćwiczącym wydaje się, że wykonują poprawne ruchy, bo są one żywe i powolne. Nawet po upływie długiego czasu, większość z nich nie jest w stanie uświadomić sobie tej choroby.
  (Leczenie) 
  Tułów utrzymywany jest pionowo, ramiona są rozluźnione, biodra obniżone, krzyżowa część kręgosłupa kieruje ramionami. Dodatkowo, dopóki siła bioder nie jest jeszcze wyuczona, nie należy kołysać górną częścią tułowia. Trenować trzeba uczciwie i koniecznie należy sprawdzać dokładność każdego ruchu w formie, doskonaląc je przed lustrem lub prosić innych ćwiczących, aby skontrolowali nasze ruchy. Wtedy można naprawić własne błędy. W przeciwnym razie choroba będzie się pogłębiać.
• 11. Wyciąganie ramion
  (Choroba) 
  Ramiona zawinięte do przodu. Niektórzy praktycy zajmujący się innymi stylami walki kładą zbyt duży akcent na zasadę „wciągnąć pierś, rozciągnąć plecy”, ale to powoduje chorobę.
  (Leczenie) 
  Wciągnąć pierś i osadzić biodra. Ramiona można lekko skręcić do przodu, jednak nie należy ich wyciągać. Poprawnie jest, jeśli pierś i plecy mają i kumulację, i manifestację. Pierś kumuluje – plecy manifestują, pierś jest wciągnięta – ramiona kumulują siłę.
• 12. Wznoszenie łokci
  (Choroba) 
  Łokcie podniesione (dosłownie (położone na podstawce)). To też jest bardzo poważna choroba.
  (Leczenie) 
  Zatopić ramiona, zwiesić łokcie; łokcie nie przyciskają się do żeber i nie odstają zbyt daleko. Jeśli w Tui Shou trzymasz uniesione łokcie, przeciwnik łatwo może zaatakować staw łokciowy. Dlatego koniecznie należy zachowywać opuszczone, zwieszone w dół łokcie. Wykonując techniki „krok w tył, odepchnięcie małpy”, „wysokie klepnięcie konia”, „pojedynczy prosty bicz” obowiązkowo trzeba zwracać uwagę na opuszczenie łokci.
• 13. Wybrzuszenie piersi
  (Choroba) 
  Pierś zbytnio się otwiera. W piersi jest akumulacja i manifestacja, jednak wybrzuszenie piersi jest chorobą.
  (Leczenie) 
  Wciągnąć pierś, opuścić biodra, pierś jest pusta, brzuch pełny. Pierś może być In lub Yang. Uwydatnienie piersi pozwala przypuszczać, że mięśnie piersi wyciągają się w jedną, prostą linię, Nie należy zatem wypinać ich bardziej lecz obracać się i przekształcać po spirali.
• 14. Zapadanie się piersi
  (Choroba) 
  Pierś zbytnio się zapada. W piersi jest akumulacja, jednak brak manifestacji.
  (Leczenie)
  Jeśli jest akumulacja, zawsze powinna być i manifestacja. Przede wszystkim trzeba zachowywać pionowe położenie ciała. Obwód piersi znajduje się w spirali, na zmianę otwierając się i zamykając. Akumulacja nie powinna być bagatelizowana.
• 15. Zginanie pleców (pochylanie się)
  (Choroba) 
  Objawy takie same jak p.13 i p.14.
  (Leczenie) 
  Stale trzeba zachowywać pionowe położenie tułowia. W piersi i plecach jest zarówno akumulacja jak i manifestacja, jednakże nie należy pochylać pleców. To nie dotyczy jednej z reguł Taiji Quan (rozciągnąć plecy) ((ba bej)). W górnej część ciała jest intencja wyrażająca siłę, w dolnej części – Qi opuszczone do Dan Tien, a palce nóg chwytają ziemię. Wierzch i dół są przeciwstawnie symetryczne, pionowość pleców i bioder jest ważnym warunkiem. Należy dobrze zrozumieć klasykę (jedno ciało podtrzymuje pięć półksiężyców).
• 16. Wygięte biodra
  (Choroba) 
  Wygięte biodra i wypinanie pośladków, to choroba. Osoba początkująca często nie ma wystarczającej siły nóg, co objawia się w tej chorobie.
  (Leczenie) 
  Kość ogonowa kierowana jest ku dołowi, pierś jest wciągnięta, biodra opuszczone. W praktyce statycznych ćwiczeń (Zhang Zhuang) utrwala się nawyk prostego utrzymywania pleców i bioder. Jeśli dochodzi do pochylania się, ogranicza to ilość Qi w Dan Tien, a jest to poważny problem. Przy wykonaniu formy Taiji zatapianie Qi w Dan Tien powinno być wykonywane z należytą uwagą. Jeśli Qi w Dan Tien jest w nadmiarze, leczenie tej choroby będzie efektywne. Praktykując Taiji, należy dążyć, by punkty Dan Tien i Ming Men były wypełnione.
• 17. Wypinanie pośladków.
  (Choroba) 
  Niedostateczna siła bioder, siła nóg nie ma możliwości ujawnienia się.
  (Leczenie) 
  Pośladki mogą obracać się w lewo i w prawo po pionowej spirali, do przodu i wstecz, jednakże nie wolno ich wypinać do tyłu. Można opuścić lewy pośladek i lekko podnieść na zewnątrz do góry prawy, obciążyć prawy i lekko podnieść na zewnątrz do góry lewy (po pionowej spirali). Nie odnosi się to do klasyki mówiącej o tym, że pośladki należy obracać w jednej płaszczyźnie, nie dotyczy również warunku dopasowania pośladków do pozycji uszu. W obszarze pachwin jest i Yang, i In, odbyt wyciąga się i uwalnia, pośladki i miednica wznoszą się na zewnątrz, jest akumulacja i manifestacja. Nie należy sugerować się terminem „podwijania pośladków”. NIE ROZUMIEM
• 18. Zapadanie się kolan
  (Choroba)
  W postawach Ma bu i Gun bu kolano wychodzi daleko do przodu, poza obrys stopy. Oporowa siła podudzia i stawu kolanowego jest upośledzona, albo, praktykując w niskich postawach, siła nóg jest niewystarczająca.
  (Leczenie) 
  Trening Zhang Zhuang. Podczas wykonania formy, szczególnie pożądana jest praca bioder polegająca na ich osadzaniu (na podobieństwo przysiadania na ławce), wówczas kolana nie będą się zapadać. Postawa stopniowo jest korygowana. Oprócz tego wzmacnia się siła nóg.
• 19. Giętkie biodra
  (Choroba) 
  W Chinach mówią „kręcenie tyłkiem”. Zbyt ruchome lędźwie, kołyszące się na wszystkie strony.
  (Leczenie) 
  Jakość wysiłku bioder polega na trwałości. Biodra nie powinny być zbyt elastyczne, nie powinny być zbyt twarde, należy znaleźć złoty środek.
• 20. Martwe biodra
  (Choroba)
  Martwe biodra z chińskiego „biodra jak muzyczny talerz”. Niezrozumienie zasady: „wszystko ważne znajduje się w ruchu i przemianie, klatka piersiowa i biodra”.
  (Leczenie) 
  Opanować biodra, opuścić je, ożywić i obracać. Biodra są panem całego ciała. (Biodra – oś, Qi jest kołem). Podczas treningów Taiji, niezależnie od kierunku obrotu w prawo bądź w lewo, zawsze najpierw poruszają się biodra. Ruch powstaje w Dan Tien, biodra są osią i głównym organem zarządzania czterech skończoności (ręce i nogi). Jest to związane z praktyką Tui Shou, w czasie której ruchy biodrami powinny być żywe. Równocześnie należy zwrócić uwagę na rozluźnienie Kua (obwód stawów miednicowo-główkowych). Jeśli Kua nie jest opanowane, biodra nie mogą poruszać się poprawnie
• 21. Napięte biodra
  (Choroba)
  Nieopanowane Kua, to bardzo poważna choroba. Staw kości goleniowej jest napięty i nieruchomy, przestrzeń pachwiny jest naciągnięta i wygięta do przodu. W takim położeniu biodra nie mogą być ruchome.
  (Leczenie)
  Kua jest kluczem do rozluźnienia bioder. Żeby je opuścić, koniecznie trzeba opanować Kua. Obie części ciała (Kua i biodra) są swoim odbiciem. Praktykując Taiji, trzeba osadzać pozycje. W momencie obrotu bioder, główka kości goleniowej powinna pozwolić wciągnąć się do środka stawu, rozluźnić się i opaść. Nie należy wyciągać zagłębienia pachwiny po linii prostej. Przyglądając się fizjologii stawu miednicowo-główkowego, można zauważyć, że im większy odstęp między główką kości goleniowej i kością miednicy, tym większa ruchomość stawu. Fachowcy twierdzą, że trzeba ćwiczyć mięśnie dołu brzucha i bioder. Jest to ważne przy obrotach, zmianach środka ciężkości, skrętach. Trzeba opanować Kua.
• 22. Kołysząca się pachwina
  (Choroba)
  Nadmiernie opuszczony obszar pachwiny (zbyt niskie pozycje). W postawach Ma bu i Gun bu dolna część pachwiny znajduje się powyżej kolan.
  (Leczenie)
  Obszar pachwiny powinien być pusty. Należy zachowywać zaokrąglenie, nie opuszczać pachwiny poniżej poziomu kolan. Oprócz postawy Pu Bu, kąt między biodrem i podudziem nie powinien być mniejszy niż 90 stopni.
• 23. Zaciśnięta pachwina
  (Choroba)
  Pachwina nie jest zaokrąglona.
  (Leczenie)
  Opanować punkt Huiyin, kolana skierować w dół. Mięśnie wewnętrznej strony bioder trzeba mentalnie rozwijać na zewnątrz i do tyłu. Obszar pachwiny powinien być ukształtowany na wzór mostu łukowego – zawsze w formie półkola. Należy dbać o to, aby obszar pachwiny nie przypominał swoim wyglądem hieroglifu (żeń) ((człowiek)) (klinowatej formy na wzór wierzy Eiffla). W ten sposób zwiększa się oporowa siła nóg.
• 24. Zbyt szeroka otwarta pachwina
  (Choroba)
  Otwarta pachwina. Kolana nie są zebrane.
  (Leczenie) 
  Podstawa bioder daje niewielką podstawę dla manifestacji. Kolana ściągnięte do wewnątrz. Trzeba zwrócić uwagę na kształt kroków (postawy). Należy je wykonywać tak, aby kolana stale były ściągnięte do środka, a stopy stale zamykały wnętrze. Obszar pachwiny (okolice punktu Huiyin) obowiązkowo w formie kręgu.
• 25. Utrata korzeni
  (Choroba)
  Pięty odrywają się od ziemi; Qi ma tendencje do odpływania do góry.
  (Leczenie)
  Stale należy zwracać uwagę na następujące elementy: opuszczanie Qi do Dan Tien, chwytanie ziemi palcami nóg, pustka w punkcie Yongquan¹. (Jak drzewo puszcza korzenie, jak góra stoi na ziemi). Stopy stateczne, ciało nie ma prawa się kołysać. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na następujący moment: kiedy Fa jin jest wykonywany w lewą stronę, występuje tendencja do utraty korzenia prawej stopy (podnosi się pięta), zaś przy wykonywaniu Fa jin w prawo, może nastąpić utrata korzenia lewej stopy. Należy zatem pilnować: Fa jin w lewo – nacisk na ziemię z prawej stopy, Fa jin w prawo – nacisk z lewej. Patrzeć do przodu – widzieć z tyłu.

1. Yongquan – Punkt bulgoczących studni/źródeł. Określenie „pusty punkt” oznacza, że ten punkt nie dotyka ziemi, stopa jest wysklepiona ↩︎

ciąg dalszy oczywiście nastąpi

---

---